ΜΕ ΝΙΩΘΕΙΣ, ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Γίνομαι η σκιά σου

Από τον Γιώργο Φραντζεσκάκη

Γιατί το σκυλί μάς ακολουθεί σε όλο το σπίτι όλη την ώρα; Επειδή είμαστε ο αρχηγός και η αγέλη του ή απλώς περιμένει μεζεδάκι και χάδια;

Από το ένα δωμάτιο στο άλλο, από το σαλόνι στη βεράντα και, φυσικά, στην τουαλέτα να μας κοιτάζουν με απορία, τα σκυλιά αισθάνονται την ανάγκη να βρίσκονται διαρκώς κολλημένα στα πόδια μας, όπου κι αν βρεθούμε, ακόμη και όταν είμαστε στο χώρο που γνωρίζουν και ορίζουν καλύτερα: το ίδιο μας το σπίτι. Γιατί; Είναι μια μορφή ανασφάλειας που καλύπτουν με τη διαρκή παρουσία μας στο οπτικό τους πεδίο; Είναι υποχρέωση προστασίας;
Αγελαία συμπεριφορά; Ή λίγο από όλα τα παραπάνω;

Αν και οι ερμηνείες της συμπεριφοράς είναι, λίγο-πολύ, συγκλίνουσες, οι απόψεις διίστανται σε ό,τι έχει να κάνει με την αντιμετώπισή της. Κάποιοι εκπαιδευτές θα σας συμβουλεύσουν να την αποθαρρύνετε, προσφέροντας στο σκυλί σας διαφορετικά, ενδιαφέροντα ερεθίσματα, ώστε να «απογαλακτιστούν» σταδιακά από την ανάγκη της διαρκούς παρουσίας σας. Κάποιοι άλλοι θα σας πουν ότι η απόφασή σας εξαρτάται από το εάν υπάρχει σοβαρός λόγος για τον οποίο το σκυλί σας δεν πρέπει να σας ακολουθεί παντού: αν είναι πολύ γέρικο και ταλαιπωρείται με τις διαρκείς μετακινήσεις, αν ο σύντροφός σας δυσανασχετεί ή εάν οι συνθήκες επιβάλλουν την παρουσία του σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο, π.χ. για λόγους προστασίας ενός συγκεκριμένου χώρου.

Πολύ νωρίς, από τη δεκαετία του ’30 κιόλας, ο Ολλανδός ηθολόγος Νίκολας Τίνμπεργκεν είχε πειραματιστεί πάνω σ’ αυτή την ενδιαφέρουσα συνήθεια των σκύλων. Διαπίστωσε μάλιστα ότι τα σκυλιά προτιμούν να ακολουθούν το «Alpha Male» (Κυρίαρχο Αρσενικό) πρόσωπο της οικογένειας -τον αδιαφιλονίκητο «αρχηγό» της σπιτικής αγέλης-, ακόμη και όταν άλλα πρόσωπα, προσφιλή στο ζώο, έχουν κάτι καλύτερο να προτείνουν: μια λιχουδιά, παιχνίδι κ.λπ. Αυτό τον οδήγησε στο συμπέρασμα ότι τα σκυλιά θέλουν να βρίσκονται πάντα δίπλα στο αφεντικό τους όχι από συνήθεια, αλλά από γονιδιακή προδιάθεση. Όντας ζώα που νιώθουν ασφαλή μόνο μέσα στην ομάδα, θεωρούν πως, όταν ο αρχηγός μετακινείται, πρέπει να τον ακολουθήσουν για να μη διασπάσουν τη συνοχή της αγέλης. ∆εν έχει σημασία αν δεν γνωρίζουν το λόγο. Ο αρχηγός «ξέρει».

Σήμερα, η θεωρία του «Κυρίαρχου Αρσενικού» αμφισβητείται εξ ολοκλήρου και ανοιχτά από πολλούς ειδικούς, και οι ίδιοι προτείνουν μια άλλη εξήγηση: τα σκυλιά σάς ακολουθούν επειδή ξέρουν ότι κάθε στιγμή παρουσίας δίπλα σας είναι μια δυνητική ευκαιρία υλικής ανταμοιβής.

Με άλλα λόγια, επειδή εσείς είστε εκείνος που τα ταΐζει, τα βγάζει βόλτα, παίζει μαζί τους, τα σκυλιά σας σκέφτονται ότι, όσο πιο συχνά βρίσκονται κολλημένα επάνω σας, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να τους συμβεί κάτι ευχάριστο.

Προσωπικά, πιστεύω ότι η απαξίωση της θεωρίας του «Κυρίαρχου Αρσενικού» είναι μια μόδα που εκπορεύεται από την ανάγκη να εμφανίζουμε, πού και πού, μια καινούργια ιδέα που αμφισβητεί τα κατεστημένα. Τα δικά μου σκυλιά ήξεραν (μια και ήμουν πάντοτε πολύ τυπικός και αυστηρός με τις ώρες του ταΐσματός τους) πολύ καλά πότε θα φάνε και πότε θα βγουν έξω από το σπίτι. Ωστόσο, ποτέ δεν έπαψαν να με ακολουθούν κατά πόδας, ακόμη και όταν έμενα σε ένα σπίτι τόσο μικρό, ώστε από το κέντρο του είχε κανείς απόλυτη εποπτεία και της κάθε «απομακρυσμένης» γωνιάς του.

Κι αν αισθάνεστε άβολα νομίζοντας ότι κάθε φορά που αλλάζετε «πόστο» ξεβολεύετε τα σκυλιά σας (κάποιοι φτάνουν μέχρι το σημείο να αποφεύγουν τις μετακινήσεις στο σπίτι όταν τα σκυλιά τους κοιμούνται, για να μην τα ξυπνήσουν και τα αναγκάσουν να τους πάρουν στο κατόπι), θα πρέπει να αναθεωρήσετε: για τον τετράποδο σύντροφό σας πολύ σημαντικότερο και από έναν μακάριο ύπνο ή μια ευκαιρία ξεκούρασης είναι η επαφή μαζί σας. Ακόμη κι αν τα κίνητρά του είναι ενστικτώδη και αναπόδραστα, μη μου πείτε ότι δεν σας κάνουν να αισθάνεστε πολύ σπουδαίος!