Χαιρετισμός καθηγητήΓιώργου Κατρούγκαλου στην εκδήλωση του Κινήματος «Δεν πληρώνω»

Χαιρετισμός καθηγητήΓιώργου Κατρούγκαλου στην εκδήλωση του Κινήματος «Δεν πληρώνω»

Η δημοκρατίαμας φθίνει  και υπονομεύεται  εκ των έσω. Το νομοθετικό έργο διεξάγεται κυρίως με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, το Υπουργικό Συμβούλιο συνεδριάζει μία φοράτο τρίμηνο,η Βουλή αποφασίζει χωρίς ουσιαστικά να συζητά,υπό το  κράτος εκβιασμών.Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ασκεί την αρμοδιότητα του να αναπέμπει νομοσχέδια που ανώτατο δικαστήριο επισημαίνει ότι είναι τυπικά και ουσιαστικά αντισυνταγματικά..

Η υποβάθμισητου Συντάγματος,δεν είναιχωρίς συνέπειεςγια τηνδημοκρατία. Γίνεται δε πραγματική βόμβαγια τοπολίτευμα, όταν συναντά την καλπάζουσακριση πολιτικήςνομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος καιτην ταχύτατηαποσύνθεση των κομματικών του πυλώνων.Οι τρειςκυβερνήσεις που προώθησαν τα τρίατελευταία μνημόνια επέβαλαν πολιτικές ουσιαστικάχωρίς λαϊκήεντολή. Ηπρώτη, τουΠΑΣΟΚ, είχεεκλεγεί μεκεντρικό σύνθημα"λεφτά υπάρχουν." Η δεύτερη, υπόένα μηεκλεγμένο τραπεζίτη, εξορισμού δεν είχεάμεση δημοκρατικήνομιμοποίηση. Η δε τρέχουσα, τρικέφαλησυγκυβέρνηση είναι ήδη διπλά ανακόλουθη:δεν έχειμόνον εγκαταλείψεικάθε σκέψηγια επαναδιαπραγμάτευση(η οποία,μαζί μετην παραμονήστο Ευρώ,αποτελούσε την βασική προεκλογική εξαγγελίακαι τωντριών τηςεταίρων) αλλά παρασάγγες απέχει και από τις δεσμεύσεις της μετεκλογικής συμφωνίας τους.

Και ενώ το Σύνταγμαποδοπατείται, η κοινωνία βρίσκεται στο κατώφλι της εξαθλίωσης. Η ανεργία αγγίζει το27%, άνθρωποι θα πεθάνουν από το κρύο αυτό το χειμώνα,τα παιδι άστα σχολεία λιποθυμούν από την ασιτία. Αντ ίνα αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή, η Κυβέρνηση εντείνει τα μέτρα αυταρχισμού.Επαγγέλλεται «μηδενική ανοχή», αυτή την εφαρμόζε ιόμως μόνο στη «ΒίλλαΑμαλία», όχι απέναντι στους φοροφυγάδες των διάφορων «λιστών» που έχει στα χέρια της.

Η περίπτωση των διώξεων κατά του Κινήματος «Δεν πληρώνω» εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο έντασης του αυταρχισμού και υποβάθμισης της δημοκρατίας.Η ποινικοποίηση των συλλογικών κινήσεων αμφισβήτησης,όπως είναι το Κίνημα «Δεν ΠληρώνΩ» δημιουργεί τον κίνδυνο διολίσθησης στο ποινικό δίκαιοτης προ-προληπτικής καταστολήςκαι τηςτιμωρίας της ριζοσπαστικοποίησης, εξέλιξη πουθέτει σε αμφισβήτηση την ίδια την ύπαρξητου ΚράτουςΔικαίου στηχώρα μας.

Νομικά τα πράγματα, άλλωστε, είναι καθαρά: Το έγκλημα της διεγέρσεως σε απείθεια κατά των νόμων ήτων διαταγμάτων ή εναντίον άλλων νομίμω νδιαταγών τηςαρχής, που αποτελεί την καρδιά τηςκατηγορίας, περιλαμβάνεταιστο έκτοκεφάλαιο τουΠοινικού Κώδικα,που φέρειτον τίτλο"επιβουλή της δημόσιας τάξης" καιπροσβάλλει τη δημόσια τάξη καιασφάλεια. Συνεπώς, το προστατευόμενο απότις διατάξειςαυτές έννομοαγαθό είναιη δημόσιατάξη. Οιποινικές αυτέςρυθμίσεις θα πρέπει να ερμηνεύονταισύμφωνα μετο Σύνταγμακαι τηνΕυρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,ιδίως ενόψειτων θεμελιωδώνδικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασηςκαι τουδικαιώματος του συνέρχεσθαι.

Συνεπώς, στηνπερίπτωση όσων συμμετέχουν σε μηβίαιες, συλλογικέςκινήσεις έμπρακτηςαμφισβήτησης της συνταγματικότητας κρατικών αποφάσεων, όπως τα μέλητου «Κινήματος δεν πληρώνω»,δεν πληρούταιη υποκειμενικήυπόσταση τουεγκλήματος, εφόσον δεν υφίσταται εκμέρους τουςδόλος γιατην επιβουλήτης δημόσιαςτάξης. Άλλωστε,και τοάρθρο 120 παρ.2 του Συντάγματοςεπιβάλλει ως θεμελιώδη υποχρέωσηόλων τωνΕλλήνων το«σεβασμό στοΣύνταγμα καιτους νόμουςπου συμφωνούνμε αυτό»,όχι τωναντισυνταγματικών νόμων ήαποφάσεων. Η δε συνταγματικότητα της επιβολής υψηλού αντίτιμουδιοδίων, ελέγχεταιόχι μόνομε βάσητην θεμελιώδηαρχή τηςαναλογικότητας, αλλά και υπό τοφως τηςπρωταρχικής ελευθερίας κίνησης, ιδίως προκειμένουγια έργαστάσιμα ήημιτελή.

Οι μέρεςείναι κρίσιμες.Όσα έγραφεο Βέμπερ,στην ανάλογη,ζοφερή εποχήτου μεσοπολέμου,είναι σήμεραπιο επίκαιρααπό ποτέ:

“Μπροστά µαςδεν βρίσκεταιη άνθισηκαι τοθέρος, αλλάµια πολικήνύχτα παγερούσκότους καιαντιξοοτήτων. (…) Είναι απόλυτασωστό -καιόλη ηιστορική εμπειρίατο επιβεβαιώνει-ότι οάνθρωπος δενθα πετύχαινεποτέ τοεφικτό, εάνδεν πάσχιζεεπανειλημμένα να πραγματοποιήσει το ανέφικτο. (...) Και ακόμη και εκείνοι πουδεν είναιούτε ηγέτες,ούτε ήρωες,πρέπει ναοπλιστούν με τέτοια ψυχική δύναμηπου νααψηφούν ακόμηκαι τοθρυμμάτισμα όλων των ελπίδων τους.Χωρίς αυτήτη δύναμηδεν θαμπορέσουν να κατορθώσουν ούτε αυτόπου είναισήμερα δυνατό».

Ζούμε, λοιπόν,μέρες δημοκρατίαςΒαϊμάρης. Στο χέρι μας είναιη έκβασηνα βγειδιαφορετική.

Αθήνα, 10/1/2013

Γιώργος Κατρούγκαλος

Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου ΔΠΘ