Μεταπτώσεις διάθεσης, κυκλοθυμία, μπορεί να οφείλονται σε κατάθλιψη. Αιτίες και τρόποι αντιμετώπισης της διπολικής διαταραχής.

Συντάκτης Βικτωρία Πολύζου, συμβουλευτική 

ψυχοθεραπεύτρια,


Σε όλους έχει συμβεί σε κάποια χρονική στιγμή της ζωής

 μας να νιώθουμε αρκετά χαρούμενοι και μετά από λίγο 

λυπημένοι με τα συναισθήματα να εναλλάσσονται με γρήγορο

 ρυθμό και χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Πολλούς από εμάς μας 

ταλαιπωρεί αυτή η εναλλαγή της διάθεσης που την 

επονομάζουμε 

κυκλοθυμία. Είναι σημαντικό να ξεχωρίσουμε ποτέ 

η κυκλοθυμία χρήζει θεραπείας. Σε πολλούς από εμάς 

η ένταση και η συχνότητα της κυκλοθυμίας είναι χαμηλή

 με αποτέλεσμα να συγκαταλέγεται στα φυσιολογικά 

πλαίσια και πολλές φορές να οφείλεται σε βιολογικούς 

παράγοντες. Για παράδειγμα τη διάθεση στο γυναικείο

 φύλο την επηρεάζουν σημαντικά οι ορμονικές αλλαγές

 κατά την διάρκεια του κύκλου οπότε δεν υπάρχει λόγος

 ανησυχίας και θεραπείας.


Οι ξαφνικές εναλλαγές της διάθεσης συνήθως σημαίνουν

 κατάθλιψη. Μπορεί όμως να είναι ενδεικτικές μιας 

διπολικής κατάστασης (μανιοκατάθλιψης). Ο ειδικός

 θα διερευνήσει διεξοδικά το ιστορικό, την έναρξη 

των συμπτωμάτων και τους πιθανούς εκλυτικούς

 παράγοντες. Είναι σημαντικό να βρεθούν και να

 αναλυθούν τα στοιχεία εκείνα τα οποία πυροδότησαν

 τις εναλλαγές διάθεσης.


Η κυκλοθυμία είναι μια 

ψυχολογική διαταραχή που συνοδεύεται από εναλλαγές 

της ψυχικής διάθεσης οι οποίες κατά κανόνα οφείλονται

 στο ίδιο το άτομο και όχι σε εξωτερικούς παράγοντες. 

Βέβαια εδώ πρέπει να πούμε ότι όταν κάποιος παρουσιάζει 

ορισμένες κυκλοθυμικές τάσεις δεν είναι κατ' ανάγκη και

 κυκλοθυμικός.


Η κυκλοθυμία είναι μιας ήπιας μορφής Διπολική 

Διαταραχή (μανιοκατάθλιψη). Όπως και η Διπολική 

Διαταραχή έτσι και η κυκλοθυμία είναι μια χρόνια 

συναισθηματική διαταραχή που προκαλεί διαταραχές 

και έντονες μεταπτώσεις στη διάθεση. Χαρακτηριστικά

 συμπτώματα είναι η παρουσία για τουλάχιστον δύο χρόνια

 επαναλαμβανόμενων περιόδων υπομανίας, που

 ακολουθούνται από κατάθλιψη. Βασικά συμπτώματα της

 διπολικής διαταραχής είναι ανάλογα με τη φάση μανίας 

ή κατάθλιψης που βρίσκεται κάποιος.
Οι διπολικές διαταραχές είναι ασθένειες που χαρακτηρίζονται

 από δύο ακραίες συναισθηματικές διαθέσεις, την έξαρση

 και την κατάθλιψη. Συνήθως, οι ασθενείς περνούν από 

φάσεις έντονης μανίας που εναλλάσσονται με φάσεις βαθιάς

 κατάθλιψης. Οι δύο βασικές ψυχιατρικές διαταραχές που

 περιλαμβάνονται υπό τον όρο Διπολικές Διαταραχές είναι

 η Διπολική Διαταραχή(ή Μανιοκαταθλιπτική νόσος) και η 

Κυκλοθυμία (ή Κυκλοθυμική Διαταραχή) και διακρίνονται 

μεταξύ τους από την ένταση και τη διάρκεια των

 συμπτωμάτων τους.


Ποια είναι τα συμπτώματα της κυκλοθυμικής διαταραχής;
Α) με επίμονα ανεβασμένη, διαχυτική, ή ευερέθιστη 

διάθεση κατά τη διάρκεια των οποίων τρία (ή περισσότερα)

 από τα ακόλουθα συμπτώματα έχουν επιμείνει

 (τέσσερα αν η διάθεση είναι μόνον ευερέθιστη) 

και ήταν παρόντα σε σημαντικό βαθμό:
1) επαυξημένη αυτοεκτίμηση ή αίσθημα μεγαλείου
2) μειωμένη ανάγκη για ύπνο
3) μεγάλη ομιλητικότητα από ότι συνήθως
4) υποκειμενική αίσθηση ότι οι σκέψεις καλπάζουν
5) απόσπαση της προσοχής από ασήμαντα ερεθίσματα
6) αύξηση των δραστηριοτήτων και ψυχοκινητική διέγερση
7) υπέρμετρη εμπλοκή σε ευχάριστες δραστηριότητες

 που έχουν μεγάλη πιθανότητα για οδυνηρές συνέπειες.
Β) μεκαταθλιπτική διάθεση η οποία συνοδεύεται 

από απώλεια ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης.


Συνήθως ο μανιακός ασθενής χαρακτηρίζεται από 

έντονη ευερεθιστότητα, παρανοϊκότητα και οργή. 

Ωστόσο, η υποκειμενική αίσθησή του για την κατάσταση

 στην οποία βρίσκεται μπορεί να κυμαίνεται από την 

υπερβολική και υπέρμετρη ευφορία ως την έντονη δυσφορία.

 Τα συμπτώματα της μανίας μπορεί να περιλαμβάνουν:



Έξαρση,
χαρά
Άσχημη ψυχική διάθεση,
θυμός
Αλλεπάλληλες εναλλαγές στη διάθεση από τη λύπη στη 

χαρά και πίσω, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα

 (συναισθηματική αστάθεια)
Υπερδραστηριότητα (κινητική ανησυχία, υπερβολική

 εμπλοκή σε όλους τους τομείς)
Εύκολη απόσπαση της προσοχής
Αϋπνία (ελαττωμένη ανάγκη για ύπνο)
Υπερφαγία
Αυξημένη ερωτική επιθυμία
Πολύ γρήγορο πέρασμα από θέμα σε θέμα στη 

συζήτηση, κάνοντας δύσκολη για τους άλλους τη 

συνέχισή της
Ομιλία τόσο γρήγορη που καθιστά δύσκολη την 

κατανόηση όλων των λέξεων που ειπώνονται (πίεση λόγου)
Υιοθέτηση πολύ μεγαλειωδών ιδεών (διογκωμένη αυτοεκτίμηση)
Παραληρηματικές ιδέες και ψευδαισθήσεις



Από την άλλη μεριά, τα συμπτώματα της Κατάθλιψης

 στο άτομο με Διπολική Διαταραχή, είναι παρόμοια 

με εκείνα της καθαρά κλινικής κατάθλιψης και

 περιγράφονται ως τα ακόλουθα:

Λυπημένη διάθεση
Κούραση ή απώλεια ενέργειας
Διαταραχές ύπνου (υπερβολικός ύπνος ή ανεπαρκής 

ύπνος με συχνά ξυπνήματα)
Διαταραχές στη διατροφή (είτε αξιοπρόσεχτη αύξηση 

στην όρεξη είτε σημαντική απώλεια βάρους ανεξάρτητη από το να κάνει δίαιτα το άτομο)
Μειωμένη δυνατότητα συγκέντρωσης ή λήψεως αποφάσεων
Σωματική αναταραχή ή εμφανώς στατική συμπεριφορά
Συναισθήματα ενοχής, απαισιοδοξίας, ανικανότητας και

 χαμηλής αυτό-εκτίμησης
Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης στη ζωή
Σκέψεις ή απόπειρες αυτοκτονίας




Αιτίες
 Η αιτία της διπολικής διαταραχής δεν έχει

 απόλυτα ξεκαθαριστεί. Επειδή δύο τρίτα των διπολικών 

ασθενών έχουν οικογενειακό ιστορικό συναισθηματικών 

διαταραχών, οι ερευνητές έχουν ψάξει για πιθανή γενετική συσχέτιση

 με την προδιάθεση για τη διπολική διαταραχή. 

Η συμβολή των γενετικών παραγόντων στις διαταραχές της

 διάθεσης φαίνεται από τα αποτελέσματα μελετών

 σε οικογένειες, σε διδύμους και σε υιοθετημένα άτομα 

και από τις έρευνες της μοριακής βιολογίας. Υποθέσεις

 έχουν διατυπωθεί και αφορούν την ατελή κατασκευή της 

μυελίνης (ουσία που περιβάλλει τους άξονες των νευρικών 

κυττάρων με σκοπό την προστασία και την μόνωσή τους),

 την παρουσία μεγάλων ποσοτήτων ασβεστίου στα νευρικά 

εγκεφαλικά κύτταρα, την ντοπαμίνη και άλλες χημικές ουσίες-

 νευροδιαβιβαστές μέσω των οποίων επικοινωνούν τα 

νευρικά κύτταρα.
Η κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών, άλλες οργανικές παθολογικές 

καταστάσεις όπως νοσήματα του θυρεοειδούς, φάρμακα που

 χορηγούνται για άλλα νοσήματα όπως η κορτιζόνη, μπορούν

 να προκαλέσουν την εμφάνιση μανιακών επεισοδίων.
Γενικές Ιατρικές Καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν

 συμπτώματα διαταραχής της διάθεσης είναι πολλές. Σ' αυτές

 περιλαμβάνονται εκφυλιστικές νευρολογικές καταστάσεις 

(π.χ. νόσος του Πάρκινσον, νόσος του Huntington, πολλαπλή σκλήρυνση), νόσος των αγγείων του εγκεφάλου (π.χ. εγκεφαλικά επεισόδια),

 μεταβολικές διαταραχές (π.χ. ανεπάρκεια Βιταμίνης Β12), 

ενδοκρινοπάθειες (υπερ- και υποθυρεοειδισμός, υπέρ- και 

υποπαραθυρεοειδισμός, υπέρ- και υπολειτουργία των επινεφριδίων), αυτοάνοσες διαταραχές (π.χ. συστηματικός ερυθηματώδης λύκος), 

λοιμώξεις από ιό (π.χ. ηπατίτιδα, μονοπυρήνωση, νόσος από HIV)

 ή άλλες λοιμώξεις,ορισμένοι όγκοι (π.χ. καρκίνος του παγκρέατος, 

όγκοι του εγκεφάλου).


Πότε χρειάζεται να απευθυνθούμε σε ειδικό;
Σε γενικές γραμμές χρειάζεται να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό

 όταν οι αλλαγές στη διάθεση μας, μας εμποδίζουν να

 λειτουργούμε στον εργασιακό, κοινωνικό και οικογενειακό

 χώρο με φυσιολογικό τρόπο. Πιο συγκεκριμένα, είναι 

απαραίτητο να αναφερθεί το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε 

χωρίς καμία αναβολή, όταν η περίοδος της μετάπτωσης της 

διάθεσης από τη χαρά στη θλίψη και το αντίθετο παρουσιάζεται

 για τουλάχιστον 2 χρόνια και κατά τη διάρκεια αυτής της 

περιόδου το άτομο δεν ήταν ποτέ ελεύθερο των συμπτωμάτων

για περισσότερο από 2 μήνες τη φορά.
Σε πολλές περιπτώσεις η κυκλοθυμία δε χρήζει ψυχοθεραπείας.
Πολλοί που αντιμετωπίζουν όμως αυτό το πρόβλημα για μεγάλο 

χρονικό διάστημα και με μεγάλη ένταση θα ήταν καλό να 

απευθυνθούν σε έναν ειδικό για ακολουθήσουν μια θεραπεία. 

Η ύφεση των συμπτωμάτων, η ομαλοποίηση της συναισθηματικής 

διάθεσης και η πρόληψη μελλοντικών υποτροπών αποτελούν

 κεντρικούς θεραπευτικούς στόχους. Η προτίμηση του είδους 

θεραπείας εξαρτάται από το άτομο που παρουσιάζει τα συμπτώματα 

και η ψυχανάλυση είναι μακροχρόνια θεραπεία που εστιάζεται 

στα ασυνείδητα κίνητρα των συμπτωμάτων, ενώ η γνωσιακή -

 συμπεριφορική θεραπεία εντοπίζει το πρόβλημα στο παρόν

 και στην τρέχουσα συνείδηση του ατόμου. Η ύφεση των 

συμπτωμάτων, η ομαλοποίηση της συναισθηματικής διάθεσης 

και η πρόληψη μελλοντικών υποτροπών αποτελούν κεντρικούς 

θεραπευτικούς στόχους. Η προτίμηση του είδους θεραπείας 

εξαρτάται από το άτομο που παρουσιάζει τα συμπτώματα και

 η ψυχανάλυση είναι μακροχρόνια θεραπεία που εστιάζεται

 στα ασυνείδητα κίνητρα των συμπτωμάτων, ενώ η γνωσιακή-

 συμπεριφορική θεραπεία εντοπίζει το πρόβλημα στο παρόν

 και στην τρέχουσα συνείδηση του ατόμου.


Η ψυχοθεραπεία βοηθάει στην αντιμετώπιση αγχογόνων

 καταστάσεων και στον έλεγχο και την κατανόηση των συναισθημάτων.


Πρόληψη
Η υγιεινή διατροφή παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα.

 Η ψυχολογία του ανθρώπου δεν είναι κάτι μαγικό που 

δεν μπορεί να επηρεαστεί από τις διατροφικές συνήθειες.

 Η σωστή διατροφή μπορεί να γλυτώσει τον άνθρωπο από

 πολλά πράγματα και να προλάβει πολλά στραβά. Η υγιεινή 

διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της 

ψυχολογικής ισορροπίας ενός ανθρώπου. Από την άλλη μεριά, 

η σαβουροφαγία μπορεί ακόμα και να εντείνει το πρόβλημα.

 Η γυμναστική "ξυπνάει" τον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ τ

αυτόχρονα τον κάνει πιο δραστήριο. Οι άνθρωποι που γυμνάζονται 

οποιοδήποτε είδος γυμναστικής και αν έχουν επιλέξει σίγουρα 

βοηθούν πολύ την ψυχολογία τους να αποκτήσει μια σταθερότητα χωρίς σκαμπανεβάσματα.

ΠΗΓΗ

periergaa