Η αϋπνία κοντεύει να γίνει επιδημία. Τι την προκαλεί και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Επιμέλεια: Aλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr

Στις μέρες μας η πίεση, το άγχος, οι καθημερινές ανατροπές στις συνθήκες ζωής μας, οι κακές ειδήσεις είναι συνηθισμένες καταστάσεις. Σε «επιδημία» εξελίσσεται η έλλειψη ύπνου, που αποδεικνύεται ότι αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για σοβαρές παθήσεις, πριμοδοτεί την παχυσαρκία και βλάπτει την ερωτική ζωή. ‘Ενας στους δύο Έλληνες, όλων των ηλικιών, παραπονείται για κάποια διαταραχή του ύπνου του.

Για να δούμε όμως πως ακριβώς φτάνουμε στην αϋπνία.

Οι αρνητικές σκέψεις συχνά οδηγoύν σε αδιέξοδο. Μια σκέψη ή μια σειρά σκέψεων καρφώνονται στο μυαλό. Ο νους μπλοκάρει. Άγχος, φόβος και θλίψη κατακλύζουν την ψυχή. Αισθάνεται κανείς ότι βρίσκεται στα όριά του, δεν μπορεί να ξεκουραστεί ή να χαρεί με τίποτα, είναι μπουκωμένος.

Το σώμα αντιδρά με εφίδρωση, δύσπνοια, ταχυκαρδία και μυϊκή ένταση. Αρνητικές σκέψεις επαναλαμβάνονται μέσα του ασταμάτητα και ανεξέλεγκτα .Όλα φαίνονται δύσκολα και ανυπόφορα.
Δεν μπορεί να ησυχάσει. Η σκέψη γίνεται φαύλος κύκλος. Το μυαλό μοιάζει με σκοτεινή ρουφήχτρα που καταπίνει όλη την ψυχική και τη σωματική ενέργεια. Όσο περισσότερο προσπαθεί να γλιτώσει τόσο περισσότερο βυθίζεται. Οι σκέψεις φορτίζονται και ενισχύονται από την ίδια την ενέργεια με την οποία τις πολεμά. Η σκέψη γίνεται φαύλος κύκλος. Το μυαλό μοιάζει με σκοτεινή ρουφήχτρα που καταπίνει όλη την ψυχική και τη σωματική ενέργεια. Όσο περισσότερο προσπαθεί να γλιτώσει τόσο περισσότερο βυθίζεται. Οι σκέψεις φορτίζονται και ενισχύονται από την ίδια την ενέργεια με την οποία τις πολεμά.

Τελικά όλα οδηγούν στην εξάντληση, δεν μπορεί να συγκεντρωθεί, είναι ευερέθιστος και έτσι οδηγείται στην αϋπνία.

Οι επιπτώσεις της αϋπνίας φαίνεται ότι είναι πολλές και σημαντικές.

Έτσι οδηγείται, σε έναν φαύλο κύκλο. Οι επιπτώσεις της αϋπνίας είναι ιδιαίτερα καταστροφικές καθώς το άτομο παρουσιάζει ευερεθιστότητα, δυσκολία στη συγκέντρωση και έντονο αίσθημα κόπωσης. Σε πιο δύσκολες περιπτώσεις είναι πιθανό το άτομο να καταφύγει σε λύσεις που του δημιουργούν επιπρόσθετα προβλήματα και δημιουργούν νέους κινδύνους για την υγεία του όπως γίνεται με την χρήση αλκοόλ, ψυχοδραστικών ουσιών, αγχολυτικών και υπνωτικών χαπιών.

Τα τελευταία χρόνια έχει βρεθεί ότι ασθενείς που πάσχουν από αϋπνία, έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν παθήσεις του καρδιαγγειακού συστήματος, ενώ επίσης παρουσιάζουν και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Πέραν αυτού φαίνεται ότι η αϋπνία συνδέεται στενά με ψυχικές νόσους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ασθενείς που πάσχουν από αϋπνία για περισσότερο από ένα χρόνο έχουν 40 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν κατάθλιψη σε σχέση με τους μη πάσχοντες ενώ όταν η αϋπνία αντιμετωπίζεται έγκαιρα, η πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης είναι ίδια με αυτή που συναντάται στον γενικό πληθυσμό.

Εφόσον, οι αϋπνίες είναι αποτέλεσμα άγχους, θα ήταν σκόπιμο το άτομο να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει το άγχος του και να αποκαταστήσει τον ύπνο του. Ωστόσο, γενικότερα η θεραπευτικές διαδικασίες βασίζονται σε μία προσπάθεια ο ασθενής να εκπαιδευτεί σε μία υγιεινή ύπνου η οποία δεν τηρείται από τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού αλλά μπορεί να αλλάξει ριζικά την αίσθηση ξεκούρασης που νιώθουμε.

Τι μπορεί να κάνουμε;

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να έχουμε ένα σταθερό ωράριο ύπνου, χωρίς να διαταράσσουμε σημαντικά το βιολογικό μας ρολόι. Επίσης, πρέπει να αποφεύγουμε να παραμένουμε πολύ ώρα στο κρεβάτι εφόσον έχουμε ξυπνήσει, ή να χρησιμοποιούμε το κρεβάτι για δραστηριότητες όπως το διάβασμα, το να βλέπουμε τηλεόραση ή να εργαζόμαστε. Ακόμη στην περίπτωση που αντιμετωπίζουμε δυσκολία στο να κοιμηθούμε και έχουν περάσει 20 με 30 λεπτά από τη στιγμή που ξαπλώσαμε για να κοιμηθούμε καλό θα ήταν να απομακρυνθούμε από το κρεβάτι και να επιστρέψουμε σε αυτό μόνο εφόσον νιώσουμε το αίσθημα της νύστας (μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο, όπως το να διαβάσουμε ένα βιβλίο, ή να δούμε μία ταινία). Επιπλέον, το να παίρνουμε σύντομους ύπνους κατά τη διάρκεια της ημέρας δεν βοηθά τον ύπνο μας το βράδυ ούτε παρέχει ουσιαστική ξεκούραση ενώ αντίθετα συνίσταται να ασκούμαστε τουλάχιστον δύο με τρεις φορές την εβδομάδα ώστε να έχουμε πιο φυσιολογικό κύκλο ύπνου. Τέλος, καλό θα ήταν να αποφεύγουμε τους καφέδες, το τσιγάρο,τα υπνωτικά φάρμακα ή το αλκοόλ. Ειδικά για την περίπτωση του τσιγάρου, ο μύθος ότι μας ηρεμεί είναι παντελώς λάθος καθώς οργανικά η πρόσληψη καπνού αυξάνει τους χτύπους της καρδιάς και προκαλεί διέγερση.